|
Mozda ...Johann Gottfried von Herder..predhodnik germanskog nacionalizma...
Prethodnici germanskog nacionalizma, Johann Gottfried Herder i getingenški istoričari, inspirisali su se Tacitovim mitom, ali prvenstveno u kontekstu lingvističkog, kulturnog jedinstva, koje nije ni pretpostavljalo ni zahtevalo političko jedinstvo. Od otkrića Tacitove "Germanije" krajem 15. veka, istoričari su bili fascinirani slikom slobodnog, čistokrvnog germanskog naroda. Od Germania illustrata Conrada Celtisa (1491) do Epitome rerum Germanicarum Jacoba Wimplelinga i Proverbia Germanica Heinricha Bebela i drugih dela, pisci su tragali za germanskim jedinstvom i istorijom. Međutim, ovo jedinstvo ostalo je čisto kulturološko, a ne političko. Regioni u kojima se govorio germanski nikada nisu bili ujedinjeni u jedno, kulturološki homogeno, kraljevstvo. Čak je i u srednjem veku Sveto rimsko carstvo uvek obuhvatalo važne slovenske i romanske regione. Štaviše, duboke podele do kojih je dovela reformacija i pogubnost Tridesetogodišnjeg rata, doveli su do toga da političko i društveno jedinstvo ostanu bez bilo kakve kulturne perspektive sve do 19. veka.
Ipak, unutar ovog kulturnog nacionalizma, pojavila su se izvesna tipična obeležja koja će, kada se politizuju, postati strahovito moćno oruđe političke mobilizacije. Ona su propagirala verovanje da je germanska "nacija" postojala već u prvom veku, kada je Arminije pobedio rimskog generala Vara i desetkovao njegovu armiju u Teutoburškoj šumi, devete godine nove ere. Ovi kulturološki nacionalisti takođe su uzdizali germanski jezik, koji su videli kao oličenje germanskog identiteta i naglašavali važnost obrazovanja kao sredstva da se nastavi i ojača poštovanje prema nasleđu.
Ne bi se moglo reći da je ovo verovanje u postojanje germanske "nacije" podrazumevalo političku misiju, posebno ne osvajačku. Ne postoji jači dokaz o tome da u Herderovom razmišljanju nije postojala takva politička dimenzija od njegove ideje da ne samo Nemci nego, u stvari, svaka nacionalnost ima pravo na sopstveni razvoj u skladu sa sopstvenim duhom. Njegovo oduševljenje Slovenima bilo je možda i veće od onog koje je pokazivao prema Nemcima, tako da je apelovao na Slovene da zamene "latinsko-germansku kulturu koja je na zalasku" svojom, slovenskom. "Nacionalizam" Herdera i getingeškog kruga ostao je kulturološki, a ne politički čin....
Johann Gottfried von Herder (1744-1803) is a philosopher of the first importance. This claim depends largely on the intrinsic quality of his ideas (of which this article will try to give an impression). But another aspect of it is his intellectual influence. This has been immense both within philosophy and beyond it (much greater than is usually realized). For example, Hegel's philosophy turns out to be essentially an elaborate systematic development of Herderian ideas (especially concerning the mind, history, and God); so too does Schleiermacher's (concerning language, interpretation, translation, the mind, art, and God); Nietzsche is deeply influenced by Herder as well (concerning the mind, history, and values); so too is Dilthey (concerning history); even J.S. Mill has important debts to Herder (in political philosophy); and beyond philosophy, Goethe was transformed from being merely a clever but rather conventional poet into a great artist largely through the early impact on him of Herder's ideas.....
http://plato.stanford.edu/entries/herder/
|
