offline
- Pridružio: 07 Maj 2005
- Poruke: 65
- Gde živiš: Novi Sad-Prijepolje
|
Dali znate???
Kurdi su već decenijama planetarno interesantni, ne zbog prilične ravnopravnosti koju već dugo u njihovom društvu uživaju žene i muškarci, niti zbog književnosti (bogate basnama i poezijom, pisane raznim dijalektima njihovog zapadnoiranskog jezika, od kojih je glavni dijalekt kurumandži, blizak persijskom, s uticajima turskog i arapskog), niti zbog nomadskog stočarstva (ovce, koze), ratarstva (kururuz, pirinač, voće, duvan, pamuk) i zanata (zlatarstvo, rezbarenje drva, ćilimarstvo) kojima se taj narod bavi.
Taj buntovni, gorski narod, koji se razvio iz starih iranskih i medijskih plemena, i čiji pripadnici još danas žive u zemljanim i kamenim kućama, i natapaju zemlju u dolinama reka, atraktivan je u globalnim medijskim razmerima zbog nesrećne sudbine - življenja na granici četiri autoritarne države u, možda, najosetljivijoj regiji na planeti, velikih unutrašnjih deoba, ali i trajnog nemirenja sa tuđinskom vlašću, što dodatno destabiliše celo područje, zadajući supersilama dodatnu glavobolju, ali i mogućnosti višestruke manipulacije. Kurdi su tako verovatno najbrojniji narod (oko 25 miliona) bez države, koji sopstvenu državu nikad nisu imali, ali su uvereni da im je ona oduvek bila blizu, a stalno izmicala.
Kurdistan (na žalost Kurda, samo geografski a ne i državnopolitički termin) je brdsko područje istočne Turske, severnog Iraka, severoistočne Sirije, severozapadnog Irana. Važniji gradovi su Dijarbakir, Bitlis, Van, Urfa, Mardin i Sirt u Turskoj, pa Irbil (Arbil), Kirkuk, Salahudin, Sulejmanija, Mosul i Zako u Iraku, te Kermanšah i Sanandadž u Iranu. Unutar tog područja je jezero Van u Turskoj, te zapadne i južne obale jezera Rezajeh u Iranu.
U Turskoj ima 13 miliona Kurda, u Iranu šest miliona, u Iraku četiri miliona i u Siriju oko milion. Broj Kurda se utrostručio u tri i po decenije (kao i stanovništvo većine zemalja u kojima žive). Najveća koncentracija Kurda je sa obe strane severnog dela iransko-iračke granice, te u jugoistočnoj Turskoj, a oni su visok procenat stanovništva i na nešto širem prostoru - na zapad dublje prema unutrašnjosti Anadolije, na severnom kraju sirijsko-iračke granice, duž skoro cele sirijsko-turske granice (u obe zemlje), te na tromeđi Gruzije, Jermenije i Turske (u sve tri zemlje). U manjem procentu, Kurdi žive i drugde, u Jermeniji, te u pograničnom delu Azerbejdžana prema Jermeniji (uključujući i celi Nahičevan), Zajednice Kurda žive i u Libanu, čak i Avganistanu
Dopuna: 08 Maj 2005 12:44
Iz sedmog veka, otkad se Kurdi i pominju pod sadašnjim imenom, datira njihov ep o borbi sa Arapima, pisan aramejskim slovima. Arapi su pokorili i islamizirali Kurde (najveći deo su suniti, a manjina šiiti, među kojima ima i zejdina, najumerenije i najmalobrojnije od tri glavne šiitske škole, čijih pripadnika ima i u južnoarabijskom Jemenu). Početkom XVII veka delovao je važan kurdski književnik Ahmed Hani, koji je sastavio i kurdsko-arapski rečnik. U međuvremenu, Kurdi su često dizali bune protiv arapskih kalifa. Najpoznatiji Kurd je Sala(hu)din Ejubi, koji je živeo u XII veku, a 1186. postao samostalni vladar Egipta i Sirije, da bi godinu kasnije uništio krstašku vojsku kod Hitina u severnoj Palestini i ušao u Jerusalim i u legendu (kako među muslimanima, tako i među hrišćanima), odbivši i treći krstaški pohod (1189-1192) i osnovavši ajubidsku dinastiju koju će srušiti Mameluci.
|