offline
- Gama
- Zaslužni građanin
- Pridružio: 14 Jun 2004
- Poruke: 691
- Gde živiš: Niš, Srbija
|
Laslo ::Razlika je u pretenzijama kao i u moći onoga koji se proglašavao za cara.
Titula car (potječe od imena Caesar koje su svi rimski carevi nosili kao ime, a kao titulu su imali imperator - što se isto prevodi kao car) bila je karakteristična za Rimsko carstvo. Imala je pretenzije prema univerzalnoj vlasti, tj. car/imperator je bio vladar cijelog svijeta.
395. došlo je do podjele rimskog carstva, a time i do carske titule. Od tada postoje dva cara: u Raveni (na zapadu, Rim je prestao biti prijestolnica u Dioklecijanovo doba) i Carigradu/Konstantinopolu na istoku.
476. propada zapadno rimsko carstvo, ali održava se carsko dostojanstvo, koje sada čuvaju pape, kao vrhovni poglavari crkve.
Karlo Veliki je nakon propale Justinijanove rekonkviste, poželio obnoviti Zapadno carstvo, što je odgovaralo i papinskim težnjama, zbog potrebe zaštitinika u sve većim sukobima s Carigradom (političkim i crkvenim) oko supremacije.
812. sklopljen je mir i bizantski car je nevoljko priznao carsku titulu i dostojanstvo Karlu Velikom.
Zapadno carsko dostojanstvo se kasnije prenijelo na njemačke careve, kao careve Svetog rimskog carstva njemačke narodnosti, koje je potrajalo do 1806. Na njegovim ruševinama carska titula se razdijelila na tri nova središta: Pariz i Napoleona (koji će brzo propasti), Beč i Habsburgovce koji su kao dugogodišnji nositelji titule njemačkih careva imali pravo na nju, odsada kao carevi Austrije i tek od 1871. u Berlinu, kao Drugi Reich, tj. njemačko carstvo. Sva ova carstva su propala do 1918.
Na istoku je Bizant čuvao svoje carsko dostojanstvo i pretenzije na obnovu Rimskog carstva sve do svoje propasti (u tom kontekstu znakovito je da je posljednji car Konstantin XI noć prije pada Carigrada hrabreći svoju vojsku na odlučan otpor do kraja, umjesto brojnih opsada koje je doživio Carigrad svoje vojnike podsjetio na "naše slaven pretke koji su ovako drhtali pred Hanibalom, pa su se ipak obranili"). U razdoblju propadanja bizantskog carstva mnoge balkanske državice su imale pretenzije da ga zamijene, pa su uzimale carske titule: npr. i Srbija pod vladavinom Dušana. Bizantsku carsku titulu i dostojanstvo je ipak naslijedila Moskva - Rusija kao Treći Rim, kada se Moskovski knez Ivan III 1472. oženio nećakinjom posljednjeg biznatskog cara (koji nije imao djece) Zoe/Sofijom i dodao svom grbu biznatskog dvoglavog orla. To carstvo potrajalo je do 1917. i tragične smrti cara Nikole i prijestolonasljednika Alekseja.
Uh... Malo imam primedbu na tekst:
1) imperator i car nije isto u izvornom obliku (ako mislimo na Rimsko carstvo). Imperator (lat. imperare - otud imperativ u srpskom jeziku, znaci onaj koji zapoveda necim. Kasnije se pravi paralela izmedju cara i imperatora jer i jedan i drugi komanduju bez ogranicenja.
Vidi link: http://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0.....0%BE%D1%80
2) car nije gospodar celog sveta. Cak ni vizantijski carevi (koji su se nazivali vasilevsima) nisu bili gospodari celog sveta vec gospodari vaseljene tj. svih hriscana. Otud ide i vaseljenski patrijarh tj. tata na sve hriscane, da se duhovito izrazim :-).
3) 476. g. propada Zapadno rimsko carstvo, a sa njim i titula. Papa ne drzi tu titulu i do tada su Istocni i Zapadni rimski carevi bili ravnopravni. Posle toga dominaciju preuzima Istocni rimski car koji se smatra za naslednikom rimskih careva.
4) Tacna je konstatacija u vezi Karla Velikog s tim sto: Karlo Veliki je priznat od strane Vizantije za cara Franaka, a ne za rimskog cara tj. vasilevsa, koji je jedini naslednik rimskih careva. Tu treba da se pravi razlika. Simeon je bio car Bugara ali ne i vasilevs (ili kako se jos nazivao i car Romeja) za sta se on zestoko borio. I car Dusan nije bio car-vasilevs vec car Srba i Grka (kada se potpisivao na srpskim dokumentima) ili car Srbije i Romanije (kada se potpisivao na Grckim dokumentima).
Vidi link: http://www.istorijskabiblioteka.com/art:stefan-dusan#toc19
5) U vezi nastanka careva na rusevinama Svetog Rimskog carstva nemackog naroda od 1806. g. tu mi nekako ne pije vodu. Pre te godine Napoleon je proglasen za cara (1802), na drugoj strani dinastija Habsburgovaca je proglasena za nemacke careve jos u 15. veku (1452), a tad je Sveto rimsko carstvo bilo i tek kako daleko od rusevina. Od 1871. posle ujedinjenja Nemacke i pobede nad Austro-Ugarskom (Bitka kod Sadove 1866) Pruska postaje dominantna sila u Nemackom savezu i pruski kralj postaje Nemacki car (nem. Keisser - nastalo od cezara).
@all
Car je titula u hijerarhiji veca od kraljevske (ne moze da se kaze da je najveca u vladarskoj jer od cara u hriscanskom svetu imas vasilevsa koji je jedan i jedini). Nije tacno da je on objedinitelj i duhovne vlasti jer se i kraljevska titula dobija od pape/patrijarha. Da uzmemo slucaj Srbije kada je trebalo da postane kraljevina (Sveti Sava isao da moli papu jer u to doba Vizantija je u rasulu - 1204. Carigrad pada pod krstasima, haos, nastaju drzave koje se bore za obnovu Vizantije i sve tvrde da su one legitimni naslednici Vizantije), carsku titulu smo sami uzeli ali na kraju je priznata samo sa etnickim i teritorijalnim odrednicama (Dusan nije bio car Romeja, niti su to bili Simeon, Samuilo ili Karlo Veliki). Petrova titula imperatora, dodeljena od strane senata, samo potvrdjuje da se radi o nasledju, tradiciji i institucija rimskog carstva. Senat u Rimu, koji je preko Vizantije opstao u srednjem veku i potom nastavio svoj rad u Rusiji i u skladu sa drevnim rimskim tradicijama, koje su se sacuvale preko Vizantije, proglasava Petra u Rusiji za imperatora.
Kakva bi hijerarhija bila u hriscanskom svetu:
1) Vasilevs (car Romeja tj. car u Vizantiji - legitimni naslednik rimskih careva)
2) savladar Vasilevsa (onaj koji je predodredjen za naslednika u slucaju da ovaj nestane, to nije bio slucaj na samom pocetku Vizantije gde je obicno nestanak cara pratio sukob naslednika. Kasnije su se uspostavile dinastije koje su sprecavale taj problem pa imamo dinastiju Makedonaca, Komnina, Andjela, Paleologa i dr.)
3) car sa etnickim elementom - npr. car Franak, car Bugara, car Srba.
4) kraljevi (titula nastala od Karl -> Karolj -> kralj)
5) ostale nize titule. Arhonti, despoti i dr.
... itd.
Zanimljiva je izjava Stefana Nemanje u jednom dokumentu u kome kaze: "Jedne Bog ucini carevima, druge kraljevima, a mene velikim zupanom"...
zanimljiva je ta ideologija o "skromnosti" Stefana Nemanje, znaci nije on hteo sebe da postavi na kraju negde, gde pripada, vec se postavio na "skromno" trece mesto :-). Titula velikog zupana i tek kako ide mnogo ispod cara i kralja, pa cak i ispod despota (negde oko 8-9 mesto, u zavisnosti od hijerarhije).
U Srbiji je hijerarhija bila sledeca:
1) car Srba (Dusan i Uros)
2) kralj koji je savladar
3) mladi kralj koji je tu kao rezerva za kralja.
Primer za tacku 2. i 3. je Vukasin koji je postao savladar Urosu sa titulom kralja, a Vukasin je odmah proglasio svoga sina Marka Mrnjavcevica za mladog kralja (otud je ovaj mladi kralj tj. kraljevic u narodnoj tradiciji)
Razlika izmedju carstva i kraljevstva je sledeca:
Carstvo u sebi sadrzi teritorije koje nisu sastavni deo kraljevstva.
Kraljevstvo je etnicki kompaktna teritorija. U njemu zivi jedan narod i on je vecinski i nema nikakvih problema. U carstvu pored glavnog naroda zive jos i pridodati. Npr. u vezi Srbije u vreme Milutina u Srbiji je zivelo oko 95% Srba, a u vreme Dusana u carstvu Srba je bilo oko 40-44%. (Milos Blagojevic, Pregled istorijske geografije srednjovekovne Srbije).
Primer: danas Srbija bude proglasena za kraljevinu i ona je kraljevina u ovim svojim granicama koje su danas. Medjutim ako krenu osvajanja pa osvoji deo Bugarske, deo Rumunije ili Madjarske tada izlazi iz domena kraljevstva jer u sebi sadrzi teritorije koje joj ne pripadaju po kraljevskom pravu (na tim teritorijama stanovnistvo nije vecinsko srpsko).
Izvor:
Dragoljub Zivojinovic, Uspon evrope 1450 - 1789
Georgije Ostrogorski, Istorija Vizantije
Nadam se da nisam oduzio previse pisanje i da sam bio precizan i jasan 
|
