offline
- Pridružio: 03 Maj 2011
- Poruke: 43
|
Жан Русло
Избор и препев -- Луан Старова
-- Човек да знае да живее --
Човек да знае да живее
од едно крајче тага
од два прста мастило
сместен во блескотот на зборовите
чија тежина го задржува
да не се одрони во смртта.
== Човекот е среде светот ==
-- Автопортрет --
Човек црта уста и раце за да се пожали,
за да не биде сам пред да умре.
Портретот виснува : не го забележува никој.
(Малку труд беше потребен
бојата е одвишна.)
Се сто гори одново се раѓа
и местото му е меѓу нас.
Моја надлежност е да пресоздадам милост и
љубов,
да имитирам спиење за да го коригирам сонот,
ние сме секогаш овдешни, каде и да сме.
( 1935 )
-- Нема причина --
Нема причина да се заборави
топлината на лицето
и дека требало време и чад
да се исполни часот.
Врз махагон, сонцето
продолжува да ползи,
ги минува долгите ноќи
кајшто окната бакарот
ги свиваат своите тврди жили,
кајшто со рацете врз полот
едно дете е потонато во сон.
Нема причина човек да ги заборави
овие некогашни пријатели :
вжештениот камен
ламбата во далечината
исушените ѓурѓини.
Среќата е во наши раце
уште од првиот ден.
-- Без сомневање --
Можеби си ја потпишувам смртната пресуда :
но не е важно !
Не можам да живеам без да зборувам
а им зборувам само на ѕидовите,
на зидовите што залезот ги бои
со нежност, и со грижа на совеста,
на ѕидовите на кои се распрснува черепот
на оние што треба да бидат стрелани,
на излупените ѕидови што се милуваат
во полусонот на муграта
на ѕидовите раздрусани од тапите удари
на оние од соседната соба,
што се намусени но не се гледаат,
човек им зборува на оние што го сака,
човек живее од својата љубов,
и јас сум самиот сум сал еден ѕид
што гледа како надоаѓа патот.
( Париз, летото 1945 )
-- Враќање --
Се сеќавам безволно на темните масандри,
што здодевноста ги гиздеше со ледени
насмевки,
на облеката што се сушеше над огништето
на излижаниот леген и на размирените окна.
Се разчувствував безволно за лепливите
дворишта
без грабливи птици, без виорливи лисја,
и за невидливите ноќви што лелекаат долу
преку целата ноќ како некој затвореник.
Се расчувствував безволно за старите перачки
со проширени вени на нозете и со зацрвенетите
очи,
за пијаниот што, доцна вратен, ја тепа жена си
во темната меѓукатна плоштатка.
Мојот спомен безволно ги облекува
излитените срмени дреи, излитените напеви
на дождот стар колку светов
кои се дечкаа со саѓите на прозорците.
Би било добро да се мечтае уште во темнина
со образ допрен на малтерот со дланки на
брадата
и да се чека знаејќи дека нема никој да дојде
докрај да се чека загубено во облакот на
беспределната беда.
Би било добро да си уште наведнат
над скалите по кои се искачува мувлата
и да играш мижитатара со гладот
внимателен кон воздишките и тајните еха.
Би било добро да веруваш дека куќите ќе се
слеат
во маглата што доаѓа да ги зграпчи во раните
вечерни часови
дека утре луѓето ќе бидат голи и видливи
и дека со малку љубов се ќе биде ставено
во ред.
Би рекол дека е надежта во дното на мртвите
авении
и дека таму треба настојчиво да се тропа
со тупаницата со ногата со срцето се додека не
се однесе
од името на минатото во говорот и во очите.
-- Средства за живеачка --
И тебе исто така ќе те замолкнам – по цена
на животот ако треба – валкан лајачу што
виеш уште од детството во мојата ноќ !
И вас исто така ќе ве згромам, заменливи
фантоми што сте вгнездени во истата тантела.
И на тебе исто така ќе имам право, црна
машино за мелење на тагата, постојано во погон,
заради говорот.
Ќе биде доволно малку повеќе да се оддалечам
од местата на мојот голем престап. Надокрај
ќе исчезнам од видикот на зборовите од
струготини, божества во парталава одежда.
Тогаш се ќе ми изгледа сосем подносливо.
Можам да бидам прекоруван само поради широко
отворените очи и поради тоа што уште го
ставам шивотот во залог.
-- Кртови --
Цел еден народ живееше во овие темни ходници
и ги продолжуваше без починка, копајќи со ноктите
подземи, пробивајќи се со забите. Цел еден
народ живееше подземи, јадеше земја, без да се
гледа, без да се знае.
И никогаш не го заборави сонцето. И никогаш
не ослепе.
( 1946 )
-- За шеснаесетте години на Ана-Марија --
Ана-Марија, на твојот шеснаесетти роденден
сети се дека си родена среде бомби, чедо мое.
Да, сети се, Марија, дека си родена за време
на валканата војна
зад пердињата на ужасот
врз душек од раскрвавено месо.
Сети се, сети се, Марија, до бога,
на тажачката што го мери сина си
ставајќи го неговото пронижано тело на своите
колена.
Сети се на тоа на твојот шеснаестти роденден
и никогаш не заборавај го,
и нека има непрестајно леб на твојот кантар
за да се збрише крвта, ужасот, срамот
и неправдата
кои кон удолнини мачно го влечат светот.
Ана-Марија, среде бомби родена,
со ова име на мирот и вечноста,
сети се на тоа кога ќе одиш во други предели
на викенди
и кога мене одамна ќе ме нема.
Вишните ѕвезди се наликум на картечниците
што ги пробиваа покривите на твојот роденден;
запри ги да не се истурат врз орачите и
амбарите;
фабриките и оџаците,
секогаш истото, дете мое,
во ранливото бисер-дело на својата кожа,
во чудото на својата мисла секогаш спасувана
од водите.
Биди сета од љубов, Марија, ти што се роди
во валканата војна.
( 8 јули 1959 )
-- Обложување --
Облог спроти облог, се обложувам во замјава:
нејзината голема икона зборува и се ниша во
воздухот.
Ќе постапам така небаре треба да ја добијам
зашто ако сум истиот и отаде смртта
со некој вторичен корен ил‘ со некоја маглинка
а не од приближен друг вид, што душата
од човекот и неговото тело не може да го
замисли,
си велам можеби совеста ќе ме гризе
наспроти луѓето, брестовите, амебите,
од безимениот куп на гнилите предмети,
ако не сум љубел сето тоа што го држам
и што ме држи и чие сум движење на усните
среќен што во тоа го одгатнувам санскитот на
моите сни.
За сето тоа што бдеам и што ме сменува на
постот
штом ќе дувне ноќта во мојот фенер
за да го оплоди во мене семето на ѕвездите.
( 23 јули 1955 )
-- Се знае -- *
Се знае каде може да се појде, на крајот од
приказната
за да се слуша последен пат
ветрот во дрвјата
смртта шивачка.
На работ од шумата
кајшто свртуваат шините
под еден покрив од ламарина
има едно легло од стари вреќи.
Ќе минуваат возови што се мачат,
што предизвикуваат желба да им се помогне:
ќе паѓаат желади што можат да се јадат.
Но, може да се чека во спокој,
во извонредно водорамна засолнетост,
дождот да престане да прикажува
шумата да го трга синџирот,
смртта да шие,
за да остане на крајот сам
со добриот сладок мирис
на јута, штици и земја.
*Оваа песна е во препев на Влада Урошевиќ
-- Нека паѓа водата капка по капка --
Нека паѓа водата капка по капка
во дланките на ноќта,
ние велиме : Осаменост,
Немирна совест, Детство жртвувано,
кога на воден јазик
водени нешта се кажуваат,
водени нешта се прават.
Нека го стутка ветрот веднаш
товарот суви гранки на нашите рамена,
а ние велиме : Пророштво,
Неизбежност на пресудата,
кога еден сноп воздух
се растура во сувото
корито на светот.
Не постои опасност дека предметите
ќе повтат да си ги претстават
како азбука
нашите ништожни преобразби !
Тие побргу би ни рекле
да си ги испиеме сопствените солзи
за да ја задоцниме жедта ;
тие побргу ќе ни речат
да внимаваме на речта,
на предностите што ни ги дава
од некое кралство или прогон
како што ќе се внимава со едно огледало
до нашите усни што модреат
во мигот на нашето умирање ;
тие побргу ќе ни речат
да направиме човечки работи,
од црвено вино и бел леб,
и да се осмелиме да сме тоа што сме
во градилиштето на живите,
додека господ бог се препушта
на насладите на небиднината.
-- Лебот се пече ноќе --
Ноќе, во мокрите, од дождот, предградија
талкав по асфалтот среде непознати луѓе
што итаа молкома, цврсти
и ме прифатија таков каков што сум.
Кога осамна видов илјадници луѓе кои,
без збор да речат, небаре се билки,
ја покриваа детската игра на земјата
и бесмислената игра на моите мечтаења,
и почувствував дека ‘ртам во таа тишина
дека се чекало моето зрно, дека не бев сам
и дека имам раце за да земам и да дадам.
И оттогаш не знам дали пишувам песна
или го раздвижувам ѕвоното на моето срце
под океанот на зборовите бликнати од споменот.
*
За луѓето, нема друга црква освен пвпј леб
што го фаќаме за половина како свршеница.
Витражи ќе и бидат пченичните ромбови,
со црвенило од вашите црвени очи,
перачки ! Стражари ! Рудари ! Модрилото
на вашите раце модри од вени и неволи,
мајки истоштени, ѕидари што се храните
простум,
орачи, аргати, стари повратници
сите вие што чекорите тешко под рака
со муграта.
*
Видов илјадници луѓе како билки,
наложат на небото
бескрајниот сојуз на своите сокови
и јас ги избрав нив кои сами ги избраа
непредвиденото, штом ми подадоа рака.
Беше зорнина и ние одевме да го јадеме лебот
што се пече ноќе - како љубовта и стиховите.
-- Човекот е среде светот --
Возовите пискаат на мостовите
и во пресрет на папратите.
Понекогаш се задава облак
и плови зад хоризонтот.
Земјата е простум,
земјата се воздига
и се отвора поголема.
Илјадници напукнати лаѓи и се обесиле на
слабината,
плискаат по будниот што трепери,
се судира со дрвјата, оди и мисли.
Тој слегува во долините,
чувствува како му се тресат колената.
Неговото куче го влече, во триумф,
придружник на неговата желба.
Се е на своето место уште од зори,
човекот е среде светот.
Тој се снаоѓа, овдешен е
се сеќава на себеси.
А сепак толку пати минал
без да не види,
покрај нас, слезот,
покрај нас, билката мента,
и толку пати во црна работна блуза
се шатал без да биде виден
во сонот од дете, каков што беше !
Но денес сеницата,
стрчиопашката
и вознемирениот галеб,
загубен во дното на мелниците,
му го исполнуваат чекорот, срцето.
Тој се движи, размислува
а благите височинки
нежно го следат со поглед.
Тој гали едно стебло, мечтае
за пријателите што ќе ги сретне скоро.
Челикот, бакарот, чеканите
во човекот се внатре.
Тој ги реди кога е нужно
и излегува да ги поздрави дрвјата.
Лаѓите отпловуваат
насекаде по светот
снопови од живот се врзуваат
во секој миг од денот.
Треба да се оди по небото,
по мовта, по пената,
кај што минуваат крилјата, тркалото
и елисата во братска дружба
да се биде насекаде кајшто радоста
ја среќава својата верна надеж
кајшто детството зграпчува еден сон
што оживува од неговиот глас.
|
